ماده 1002 قانون مدنی در تعریف اقامتگاه میگوید :
اقامتگاه هر شخصی عبارت از محلی است که شخص در آن جا سکونت داشته و مرکز مهم امور او نیز در آن جا باشد. اگر محل سکونت شخصی غیر از مرکز مهم امور او باشد مرکز امور او اقامتگاه محسوب است. اقامتگاه اشخاص حقوقی مرکز عملیات آن‌ها خواهد بود.
اقامتگاه اغلب همان محل سکونت فرد است ولی برای بعضی از افراد فرق میکند که در آینده توضیح خواهم داد
فواید تعیین اقامتگاه :
برای شکایت در مورد اموال منقول مثل ماشین باید به دادگاه محل سکونت کسی که از او شکایت داریم مراجعه کنیم پس اگر ما ماشینی در مشهد خریدیم و صاحب ماشین در قولنامه آدرس محل سکونتش را شیراز اعلام کرده بود و برای تنظیم سند نیامد باید برویم و در شیراز شکایتمان را مطرح کنیم پس به آدرس طرف مقابلمان دقت کنیم
در دعاوی مربوط به تاجر ورشکسته در دادگاه محل اقامت تاجر رسیدگی میشود
در دعاوی مربوط به محجور در اقامتگاه ولی یا قیم اش رسیدگی میشود
دعاوی مربوط به غایب مفقودالاثر در صلاحیت دادگاه آخرین اقامتگاه غایب است
اقسام اقامتگاه :
اختیاری یا ارادی :
هرکسی در انتخاب اقامتگاه آزاد است ( اصل سی وسه قانون اساسی )
اقامتگاه اجباری :
اقامتگاهی که به واسطه شخصی دیگر یا به لحاظ شغل و مقام آنان تعیین میگردد مثل : زن شوهر دار (منزل شوهر),مامورین دولتی (محل کار) ,افراد نظامی ( محل خدمت ) , افراد مستخدم در خانه کسی ( خانه همان فرد) , افراد محجور ( آدرس قیم یا ولی)
اقامتگاه انتخابی یا قراردادی :
مثل معاملات که در قولنامه هر آدرسی بنویسید همان ملاک دادگاه است
